Ταινία για το ρωμέικο νεκροταφείο της Πόλης στο Σισλί

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Με τον ΝΙΚΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

Από τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ g.kiousis@eleftherotypia.net

Σε ένα αληθινό μουσείο αρχιτεκτονικής και γλυπτικής ενός χαμένου σήμερα Ελληνισμού, στο Σισλί, το μεγαλύτερο ελληνοορθόδοξο κοιμητήριο της Κωνσταντινούπολης, στην καρδιά της Πόλης, απέναντι από το εμπορικό κέντρο Cevahir, είναι αφιερωμένη η ταινία «Τότε οι νεκροί πεθαίνουνε, όταν τους λησμονάνε», παραγωγή: White Room, σκηνοθεσία: Αγγελική Αριστομενοπούλου, μουσική: Μίμης Πλέσσας, παρουσίαση: Σία Κοσιώνη.

Μνημεία Μιλτ. Νεγρεπόντη και Νικ. Ζαρίφη. Η ιστορία ενός τόπου μέσα από τις ένδοξες στιγμές του

Μιλούν οι: Βλάσης Αγτζίδης-διδάκτωρ Ιστορίας, Δημήτριος Φραγκόπουλος-Αρχων Διδάσκαλος του Γένους, Ελενα Παπαγεωργίου-κάτοικος Κωνσταντινουπόλεως, Νίκος Ηλιάσκος-απόγονος οικογένειας Ηλιάσκου, Ayhan Aktar-καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου BILGI. Η ταινία παρουσιάζεται την Τρίτη 17 Ιουνίου, ώρα 6.00 μ.μ., στην αίθουσα θεάτρου του Κολλεγίου Αθηνών (Στέφανου Δέλτα 15, Παλαιό Ψυχικό). Την εκδήλωση διοργανώνει η Εφοροεπιτροπή της Κοινότητας Σταυροδρομίου. Την πρώτη προβολή θα τιμήσει με την παρουσία του και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Μιλάμε με τον Νίκο Μιχαηλίδη, υπεύθυνο για το σενάριο και την επιμέλεια των κειμένων.

- Πότε ξεκίνησαν τα έργα αποκατάστασης;

«Πριν από τέσσερα χρονια. Σήμερα το έργο που άρχισε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Κοινότητα Σταυροδρομίου του Πέραν για την αποκατάσταση και συντήρηση σαράντα ταφικών μνημείων του Κοιμητηρίου Σισλί ολοκληρώθηκε. Τα μνημεία αυτά έγιναν κατά τη διάρκεια του "Τανζιμάτ", δηλαδή της εποχής των μεταρρυθμίσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μεταξύ των μέσων του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Το κοιμητήριο αποτύπωνε τη μεγάλη οικονομική και πολιτιστική άνθηση».

- Αναδιοργάνωση;

«Η μεγάλη αυτή νομοθετική μεταρρύθμιση, ο ευρωπαϊκός έλεγχος και η δημιουργία ενός ελληνικού κράτους άλλαξαν ριζικά τις συνθήκες της ζωής των Ρωμιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η περίοδος αυτή δυστυχώς δεν εμφανίζεται συχνά στην Ιστορία μας, κι όμως κάθε άλλο παρά δευτερευούσης σημασίας είναι. Για τον ελληνικό πληθυσμό, που τα δύο τρίτα του βρίσκονταν ακόμη υπό οθωμανική κυριαρχία μετά το 1832, αποτελεί ταυτόχρονα το δημογραφικό, οικονομικό και πολιτιστικό απόγειο και το "κύκνειο άσμα", πριν από την καταστροφή. Η επανάσταση των Νεότουρκων το 1908 και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι σηματοδοτούν το τέλος αυτής της χρυσής εποχής. Στο διάστημα αυτό, που ήταν μικρότερο από έναν αιώνα, έγιναν θαύματα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας και κυρίως στις πόλεις-λιμάνια όπως στη Σμύρνη, στη Θεσσαλονίκη, στην Τραπεζούντα, στην Αλεξάνδρεια και φυσικά στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, στην Κωνσταντινούπολη».

- Οι Πολίτες;

«Η Ομογένεια της Κωσταντινούπολης, σε μια περίοδο δημογραφικής, οικονομικής και εθνικής ακμής θα διακριθεί για τα επιτεύγματά της. Λόγιοι και δάσκαλοι του Γένους θα διαδώσουν την ελληνική Παιδεία στα πέρατα της αυτοκρατορίας. Στην Κωνσταντινούπολη θα ιδρυθούν μεγαλοπρεπή σχολεία, νοσοκομεία, φιλολογικοί, φιλανθρωπικοί και αθλητικοί σύλλογοι. Θα κτιστούν περίπου εκατό εκκλησίες. Σε όλους τους τομείς ο Ελληνισμός θα ζήσει τις πιο ένδοξες στιγμές του».

- Το κοιμητήριο;

«Δημιουργήθηκε αυτήν την περίοδο το ελληνοορθόδοξο νεκροταφείο του Πέραν, θα μεταφερθεί από το Ταξίμ στην περιοχή Σισλί της Κωνσταντινούπολης. Στο κοιμητήριο αυτό θα κτιστεί το 1888 από την οικογένεια Σκυλίτση ο πανέμορφος και μοναδικός ναός, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Εδώ θα ταφούν όλοι οι μεγάλοι ευεργέτες και ευπατρίδες του Γένους, τα επιφανέστατα μέλη της Πολίτικης ρωμιοσύνης, θα γίνουν ταφικά μνημεία άπειρου κάλλους από γνωστούς ανά τον κόσμο μαρμαρογλύπτες της εποχής. Πριν από περίπου εξήντα χρόνια, με τα γεγονότα 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955, άρχισαν οι καταστροφές στο κοιμητήριο Σισλί. Τα κατεστραμμένα τότε μνημεία γρήγορα αλλά πρόχειρα επισκευάστηκαν. Οι καταστροφές συνεχίστηκαν με τη συρρίκνωση της Ρωμιοσύνης. Ετσι πρωτεύων στόχος της Κοινότητας έγινε η συντήρηση, η διάσωση και η διαφύλαξη του μεγαλύτερου Κοιμητηρίου».

- Μνημείο Ιστορίας;

«Η διατήρησή του είναι ουσιώδης, δείχνει το επίπεδο του πολιτισμού μας, είναι η πολιτισμική μας κληρονομιά καθώς και σημαντική προϋπόθεση για την επιβίωση της ομογένειάς μας. Τα ταφικά μνημεία ενός λαού αντικατοπτρίζουν τον πολιτισμό του και η σημασία τους είναι τεράστια για τη συγγραφή της Ιστορίας ενός τόπου».

enet.gr