Γιατί οι Γερμανοί δεν έχουν υπογράψει ειρήνη με την Ελλάδα

Μια απάντηση στον Guy Verhofstadt για τα «φαντάσματα του παρελθόντος»

Αμέσως μετά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας ελληνικής κυβέρνησης που μεταξύ άλλων περιελάμβαναν και το ζήτημα των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου (1999-2008) και νυν πρόεδρος της Ομάδας των Φιλελεύθερων στο Ευρωκοινοβούλιο Guy Verhofstadt κατάγγειλε με έντονο τόνο τον Έλληνα πρωθυπουργό γιατί ξυπνάει τα «φαντάσματα του παρελθόντος» και τόνισε ότι δεν πρέπει να ακολουθήσει γραμμή «αντεκδίκησης».

Είναι προφανές ότι η ελληνική διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων και του αναγκαστικού κατοχικού δανείου ενέχει αυτούς τους κινδύνους παρεξήγησης και γι΄ αυτό πρέπει να υπάρξει μια συστηματική προετοιμασία της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης για τα ελληνικά δίκαια. Πρέπει λοιπόν, όχι μόνο να εξηγηθεί με λεπτομέρειες η ελληνική διεκδίκηση, αλλά και να αποκαλυφθεί η γερμανική στάση έναντι της Ελλάδας μετά την ενοποίηση, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε ότι αφορά αυτό το ζήτημα.

Ο κ. Verhofstadt  προφανώς δεν μπορεί να σταθμίσει το βάρος που είχε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η γερμανική κατοχή για την Ελλάδα. Η πολεμική και κατοχική εμπειρία του Βελγίου σύγκριση με την δική μας είναι επιεικώς αστεία. Δεν μπορεί να διανοηθεί ότι σε κάθε χωριό υπάρχει το μνημείο ενός νεαρού παιδιού που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς. «Η Ελλάδα έχασε στον πόλεμο το 10% του πληθυσμού της, έναντι του 2,8% της Σοβιετικής Ένωσης και υπέστη ζημιές στο ετήσιο ΑΕΠ της τάξεως του 170%, έναντι του 135% που υπέστη η ηττημένη Γερμανία. Ανάλυση της εφημερίδας του Βερολίνου Tagesspiegel αναφέρει ότι καμιά άλλη χώρα κατοχής, όπως η Γερμανία, δεν κατέστρεψε τόσο, όσο την Ελλάδα: 130.000 άμαχοι, γυναίκες και παιδιά, εκτελέστηκαν ως αντίποινα για τις επιθέσεις των ανταρτών, 70.000 Έλληνες Εβραίοι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, 300.000 έπαθαν κρυοπαγήματα και πέθαναν από πείνα, επειδή οι Γερμανοί κατάσχεσαν τρόφιμα και καύσιμα. Το 50% των υποδομών της χώρας και το 75% της βιομηχανίας καταστράφηκαν» (1).

Ο Μανώλης Γλέζος υποστηρίζει (2) ότι επρόκειτο για μια «στρατηγική αφαίμαξη»: ο στρατός κατοχής κατάσχεσε το 51% των μετοχών των τραπεζών και των κρατικών επιχειρήσεων,  κατάσχεσε και έλιωσε 19 τόνους ασημένια 10δραχμα και 20δραχμα και 49 τόνους χάλκινα νομίσματα έναντι αποζημίωσης μόλις 340 λιρών Αγγλίας, έπαιρνε το 10% της αγροτικής παραγωγής και φυσικά, το περιβόητο το αναγκαστικό δάνειο και αρχαιολογικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς.  Η ληστεία της Ελλάδος ήταν πρωτοφανής, ιδιαίτερα δε με τη χρήση πλαστών γερμανικών χαρτονομισμάτων των 50 μάρκων από τα στρατεύματα κατοχής. Μάλιστα, οι Γερμανοί στρατιώτες, αφηγείται ο Γλέζος, έδιναν το πλαστό 50μαρκο για να πάρουν τσιγάρα που έκαναν 6 δρχ. και ζητούσαν ρέστα σε επίσημα λεφτά, κάτι που είχε τρελάνει τους περιπτεράδες, κουρείς κ.ά.. Σημειωτέον ότι στην κατοχή κυκλοφορούσαν εκτός από τις δραχμές, τα νομίσματα των τριών κατακτητών και τα πλαστά!... γεγονός που υποχρέωσε την κυβέρνηση να αγοράσει τα πλαστά γερμανικά και ιταλικά χαρτονομίσματα προκειμένου να ελέγξει κάπως την κατάσταση.

Γιατί δεν υπογράφουν

Για όλα αυτά υπάρχει ένας τεράστιος λογαριασμός, που βασίζεται σε διεθνείς αποφάσεις, αλλά η Γερμανία υπεκφεύγει, υποστηρίζοντας ότι δεν είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση και γι΄ αυτό δεν υπογράφει Συνθήκη Ειρήνης με την Ελλάδα, διότι τότε θα πρέπει να καταβάλει άμεσα τα χρέη αυτά. Σύμφωνα με τον Μανώλη Γλέζο αυτή πρέπει να είναι η κεντρική επιδίωξη της Ελλάδας. Θεωρεί ότι οι Γερμανοί είναι νομότυποι και τότε θα πληρώσουν.

Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο καθηγητής Προκόπης Παυλόπουλος (3), ο οποίος επισημαίνει ότι «το 1953, με τη Συμφωνία του Λονδίνου, δεν «χαρίσθηκαν» στη Γερμανία οι οφειλές της λόγω πολεμικών αποζημιώσεων, όπως η γερμανική πλευρά “τεχνηέντως” φαίνεται να διατείνεται. Η Συμφωνία αυτή απλώς έθεσε «σε αδράνεια» τις οφειλές της Γερμανίας ως την υπογραφή, κατά το Διεθνές Δίκαιο (Δίκαιο του Πολέμου) “Συμφώνου Ειρήνης” μεταξύ της τελευταίας και των Δυνάμεων που νίκησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται νομικώς για ένα είδος “αναβλητικής αίρεσης” (lato sensu) σχετικά με την εξόφληση των υποχρεώσεων της Γερμανίας, επειδή τότε θεωρήθηκε ότι αυτή δεν διέθετε –πρωτίστως λόγω της διαίρεσής της σε Δυτική και Ανατολική- την κατά το διεθνές δίκαιο απαιτούμενη πολιτειακή υπόσταση για ανάληψη και εκπλήρωση συναφών υποχρεώσεων». Η ικανότητα σύναψης «Συμφώνου Ειρήνης»  επήλθε το 1990 και τότε υπογράφηκε το λεγόμενο «Σύμφωνο 2 + 4» μεταξύ της ενωμένης πλέον Γερμανίας και ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Γαλλίας και Αγγλίας. Ο Παυλόπουλος υποστηρίζει πως «καλύπτει, λόγω της νομικής φύσης του αλλά και γενικότητάς του, και τα μη συμβαλλόμενα πλην όμως παθόντα από την γερμανική κατοχή κράτη, όπως η Ελλάδα».

Τα ζητήματα αυτά είχε θέσει ο Μανώλης Γλέζος στον Γερμανό πρόεδρο Γιοάχιμ Γκάουκ, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, στον οποίο και εξήγησε γιατί οι αναφορές του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για παρελθόν και ότι αυτά τα ζητήματα έχουν λήξει δεν ευσταθούν. Πρώτον , αν έληξαν, πότε έληξαν και πως; Δεύτερον, δεν μπορεί να αποτελούν παρελθόν, διότι πόλις πριν τρία χρόνια η ενιαία Γερμανία απαίτησε από την Τσεχία αποζημιώσεις για τις περιουσίες των Σουδητών Γερμανών που έφυγαν από τα εδάφη της μετά τον πόλεμο (ΣΣ: οι Γερμανοί είναι αυτοί που αναβιώνουν τα φαντάσματα του παρελθόντος, όποτε τους συμφέρει, κ. Φέρχοφσταντ). Τρίτον, πρόσφατα το γερμανικό κράτος αποφάσισε να συνταξιοδοτήσει τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ.

Όλα αυτά κατά τον Μανώλη Γλέζο αποτελούν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Και αναρωτιέται: Μήπως οι γερμανικές κυβερνήσεις μας εκδικούνται επειδή ανατρέψαμε στο πόλεμο τα σχέδιά τους, καθυστερώντας τα στρατεύματά τους στο Ρούπελ και στην Κρήτη, καθηλώνοντας 12 επίλεκτες μεραρχίες, με αποτέλεσμα να τους αποτελειώσει ο «στρατηγός χειμώνας» στη ρωσική στέπα; Προσωπικά πιστεύω ότι το ζήτημα της σχέσης Γερμανίας – Ελλάδας είναι περίπλοκο και πολύ παλιό και πολύ βαθύ… (ΣΣ: θα επανέλθουμε).

Τι μας χρωστάνε

Πρώτον, σε ότι αφορά το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων έχει επιλυθεί από τον Φεβρουάριο του 1946, από την 19μελή Συμμαχική Επιτροπή  που όρισε τι θα πληρώσει κάθε χώρα του άξονα στις χώρες που είχε καταλάβει για τις ζημιές που έκανε. Στην Ελλάδα κατοχυρώθηκε ποσό 7,1 δισ. δολαρίων αγοραστικής αξίας 1938, που σήμερα, σύμφωνα με λογαριασμούς της Τράπεζας της Ελλάδος, αποτιμώνται σε 108 δισ. ευρώ.

Δεύτερον, το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, το οποίο ο καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος είναι προσδιορίσει σε 3,5 δισ. δολάρια (του 1938). (ΣΣ: ο πληρεξούσιος του Ράιχ στην Ελλάδα Αλντερπουργκ, με γραπτό υπόμνημά του στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, τον Ιούλιο 1964, είχε αναφέρει ότι η οφειλή της Γερμανίας στην Ελλάδα από το δάνειο ανερχόταν σε 200 εκατ. χρυσά μάρκα, δηλαδή σε 400 εκατ. σταθερά μεταπολεμικά μάρκα). Το δάνειο αυτό προέκυψε ως εξής: Το 1907, η Διάσκεψη της Χάγης αποφάσισε ότι τα νικημένα σε πόλεμο κράτη υποχρεούνται να διατρέφουν τα στρατεύματα κατοχής, αλλά κατόπιν πιέσεων ανθρωπιστικών οργανώσεων προστέθηκε η διευκρίνηση «εάν δύνανται»… Η Ελλάδα ήταν έτσι υποχρεωμένη να τρέφει 500.000 Γερμανούς στρατιώτες, 250.000 Ιταλούς και 60.000 Βούλγαρους, ήτοι 810.000 συνολικά! Και σαν να μην έφταναν αυτοί, οι κατοχικοί στρατοί, κατ΄εξαίρεση και μόνο από την Ελλάδα, έπαιρναν τρόφιμα για την διατροφή της στρατιάς του Ρόμελ. Αυτό το επιπλέον μεταφράστηκε στο αναγκαστικό κατοχικό δάνειο των 8 δισ. δραχμών που μεταπολεμικά υπολογίσθηκε σε 4,5 εκατ. χρυσές λίρες και σήμερα αποτιμάται με τους τόκους του στα 70 δισ. ευρώ.

Τρίτον, τις αποζημιώσεις για τα 100 ολοκαυτώματα χωριών της Ελλάδας, από τα οποία έχουν αναγνωρισθεί τα 89 με 56.225 νεκρούς.

Το σύνολο των γερμανικών υποχρεώσεων υπολογίζεται ανάλογα με τις μετατροπές των ισοτιμιών και το ύψος των επιτοκίων (2,5% - 3%), αλλά και τις μεθόδους αποτίμησης που χρησιμοποιούνται από τους αναλυτές. Το Spiegel έχει κάνει λόγο για 162 δισ. ευρώ, ο μελετητής  Δημοσθένης Κούκουνας για 510 δισ. ευρώ και ο Διαμιανός Βασιλειάδης του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας για 1 τρισ. ευρώ περίπου.  

Η Ευρώπη για να προχωρήσει πρέπει όχι μόνο να κλείσει τους λογαριασμούς του παρελθόντος, ώστε τα «φαντάσματα» να εξαφανιστούν, αλλά και να ξεφύγει από την χρηματιστική αντίληψη του μέλλοντός της. Η Ελλάδα και η Γερμανία οφείλουν να υπογράψουν ειρήνη. Αυτό αφορά και το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Το 8σέλιδο paper αρχών για τη μετεξέλιξη της Ευρωζώνης που παρουσίασε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής είναι μια νέα αφελής προσπάθεια να ξεγελαστούν οι λαοί και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, μάλιστα ακόμη πιο αφελής και από το «Σύνταγμα» που απέρριψαν οι Γάλλοι το 2005. Έτσι, δεν πάμε πουθενά. Καλό είναι ο κ. Φέρχοφσταντ να ασχοληθεί και με τα νέα φαντάσματα που κατασκευάζονται στα υπόγεια των τραπεζιτών.  Ή θα υπάρξει πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης με όρους δημοκρατικούς και ισονομίας ή η ευρωζώνη και ΕΕ θα διαλυθούν και μάλιστα, όχι από την μικρή Ελλάδα, αλλά από τα ιδρυτικά της μέλη.

________

Μάκης Ανδρονόπουλος, «Το Γερμανικό Σύνδρομο», σελ. 260
Από την ομιλία του Μανώλη Γλέζου στην παρουσίαση του παραπάνω βιβλίου https://www.youtube.com/watch?v=2Mjmf5FmLEY
Προκόπης Παυλόπουλος, «Δεν παραγράφονται οι ελληνικές απαιτήσεις από τη Γερμανία», Ελεύθερος Τύπος, 14/1/2015.